ส่วนประกอบเปียโน มีอะไรบ้าง แต่ละส่วนมีความสำคัญอย่างไร

ส่วนประกอบเปียโน

เปียโนจะมีส่วนประกอบ 9 ส่วนที่สำคัญๆ มีดังนี้

1. คีย์บอร์ด

เปียโนรุ่นเก่าๆ จะมีคีย์บอรด์เพียง 85 คีย์ ตั้งแต่ A0 ถึง A7 แต่เปียโนสมัยใหม่นี้จะมีคีย์ทั้งหมด 88 จะมีโน๊ตตั้งแต่ A0 ถึง C8 ด้วยกัน โดยบางเครื่องเพิ่มเพียงฝั่งเดียว บางเครื่องเพิ่มทั้งสองฝั่ง ซึ่งจะมีเสียงที่แตกต่างกัน เพื่อไม่ให้นักเปียโนรู้สึกสับสนกับคีย์ที่เพิ่มมาใหม่ ด้วยเหตุนี้ทำให้เสียงเปียโนได้ยินหลากหลายเสียงมากขึ้น และเล่นเพลงได้หลากหลายแนวขึ้น ครับ

สำหรับใครที่ต้อง อยากซื้อเปียโนมือสอง การทดสอบคีย์เป็นสิ่งสำคัญในการเลือกซื้อ โดยให้เราลองกดคีย์ กดปานกลาง แล้วกดแรงอย่างช้าๆ พยายามสังเกตุเสียงให้ชัดๆ ว่า มีคีย์ไหนเสียงแตกรึเปล่า หรือมีเสียงสั่นๆ หลังจากนั้น ลองเหยียบ Pedal ตัวขวาสุดค้างไว้ แล้วสังเกตเสียงว่ามีอะไรผิดปกติรึเปล่า

2. สายเปียโน

สายเปียโน หรือ Strings จะมีสายเปียโนมากกว่า 200 เส้นได้ถูกขึงผ่านเฟรมเหล็กที่เรียกได้ว่าเพลท (plate) อีกด้านหนึ่งของทุกๆ สายที่ถูกยึดติดกับหมุด แล้วอีกด้านผูกม้วนกับหลักหมุด แล้วเราสามารถจูนเสียงได้โดยการหมุดหลักหมุด เช่นเดียวกับการปรับแต่งความตึงของสายในแต่ละด้าน

เปียโนที่สามารถให้เสียงที่ดี หรือมีเสียงคุณภาพได้ดีนั้น สายเปียโนที่ยึดติดต้องเป็นเหล็กคุณภาพ มีความแข็งแรง และครอบด้วยทองแดง เปียโนคุณภาพดีจะต้องมีแผ่นเฟรมที่มีลักษณะเป็นเพลทเสมอน่ะครับ

3. ค้อนเคาะสาย

ค้อนเคาะสาย หรือ Hammer ตัวค้อนจะเป็นไม้จะหุ้มด้วยสักหลาด ซึ่งจะทำหน้าที่ในการตีกระทบกับสาย เพื่อให้เกิดเสียงออกมาตามคีย์ที่เรากดนั้นเองครับ ซึ่งแน่นอนว่าตัวหัวค้อนเองจะต้องทำจากวัสดุที่มีคุณภาพที่ดีด้วยเช่นกัน

เปียโนของแต่ละรุ่นก็มีรูปทรงที่แตกต่างกันออกไป เช่นเดียวกับบริษัทผลิตเปียโนต่างๆ นั้น จะมีรูปทรงหัวค้อนที่ต่างกัน เช่น บริษัทในอเมริกา บริษัทในยุโร และบริษัทในญี่ปุ่น ในความแตกต่างนี้ เวลาเลือกซื้อเปียโนมือสอง หากต้องการดูในส่วนหัวค้อนมีลักษณะไหน ให้เทียบเปียโนรุ่น หรือยี่ห้อเดียวกัน ว่าหัวค้อนมีรูปทรงที่คล้ายกันหรือไม่ หากแตกต่างกัน ก็อาจเป็นไปได้ว่าเปียโนนั้นได้มีการดับแปลงมาแล้ว ซึ่งมันไม่มีคุณภาพอย่างแน่นอน

4. ตัวห้ามสาย

ตัวห้ามสาย หรือDamper จะมีลักษณะคล้ายหัวค้อน จะเป็นลิ้นไม้สักหลาด ที่จะค่อยทำหน้าที่หยุดเสียงของเปียโน โดยที่ Damper จะวางอยู่บนตัวสายเปียโน เมื่อเรากดคีย์กลไกจะยก Damper ขึ้นพร้อมกับค้อนตีที่สาย ซึ่งทำให้เกิดเสียง และเมื่อเราปล่อยนิ้วออกจากคีย์ Damper ก็จะกลับมากดตัวสายเปียโน เพื่อทำการหยุดสั่นของสายเปียโนนั้นเองครับ

5. ซาวบอร์ด

ซาวบอร์ด (Sound Board) จะเป็นโดมไม้ตื้น ปกติจะเป็นไม้สน จะเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ขยายเสียงเปียโนให้ดังกังวานมากขึ้น เป็นส่วนสำคัญ ถือเป็นหัวใจหลักของเปียโนก็ว่าได้ครับ ซาวบอร์ด จะมีลักษณะเป็นไม้ซี่หลายขนาด เพื่อเสริมความแข็งแกร่ง

ซาวบอร์ด จะประกอบด้วยแถบเล็กๆ ของต้นสนซึ่งมีขนาดความกว้างอยู่ที่ 8 -12 นิ้ว ถูกท่ากาวติดกัน เมื่อมีอายุเพิ่มขึ้น จะเริ่มเกิดการแตกร้าวเป็นช่องโหว่ตามเนื้อไม้เลยครับ ซึ่งจะมีหลายสาเหตุด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ และที่เห็นได้ชัดที่สุดคือ ความชื้น เมื่อเกิดความเสียหายของซาวบอร์ด สามารถซ่อมเองได้ หรือให้ช่างเปียโนซ่อมให้

6. สะพานสาย

สะพานสาย หรือ (Bridges) ก็คือสะพานสายที่ถูกติดตั้งด้านบนของซาวบอร์ด จะเป็นส่วนรองรับสายเปียโน ซึ่งจะค่อยทำหน้าที่การส่งความสั่นสะเทือนของสายเปียโนไปยังซาวบอร์ด เพื่อเป็นการขยายเสียงนั้นเองครับ สะพานสายจะแบ่งเป็น 2 ส่วน ก็คือ Treble bridge และ Bass bridge

• Treble bridge จะเป็นสะพานสายที่ใช้สายเปียโนที่มีย่านเสียงที่สูง จะมีลักษณะยาว โค้ง เป็นส่วนที่ทำให้เกิดเสียงต่ำได้สั้นกว่าครับ
• Bass bridge เป็นสะพานสายที่ใช้สายเปียโนที่มีย่านเสียงที่ต่ำ จะมีลักษณะคล้ายกับ Treble bridge แต่จะสั้นกว่า

7. พินบล็อค

พินบล็อค หรือ (Pinblock) จะประกอบด้วยหมุดปรับแต่งเสียง จะถูกประกอบกับแผ่นทองแดง ซึ่งจะถูกผนวกเข้ากับแผ่นไม้กระดานแข็งเคลือบ ที่จะเรียกว่า pinblock จะถูกประกอบเข้าด้านล่าง เลยไม่สามารถมองเห็นได้ง่าย

pinblock ที่มีคุณภาพ จะเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้เสียงที่ไพเราะ เวลามีการปรับแต่งเสียง เนื่องจากสายเปียโน หรือ Strings จะต้องมีแรงดึง 20 ตัน ดังนั้น pinblock ที่มีคุณภาพ เป็นส่วนสำคัญและสามารถช่วยการบำรุงรักษา หรือมีอายุใช้งานได้นานขึ้นครับ

8. เพลท

เพลท (Plate) จะเป็นโครงโลหะภายในของเปียโน ซึ่งจะทำหน้าที่เสริมความแข็งแกร่ง และยังเป็นตัวยึดกับสายเปียโน สามารถรับแรงดึงได้อย่างดี โดย plate จะวางอยู่เหนือ pinblock ครับ

9. คันเหยียบ

คันเหยียบ หรือ (Pedal) จะเป็นส่วนประกอบของเปียโนอีกหนึ่งส่วนที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก จะเป็นตัวเพิ่มลูกเล่นให้กับเปียโนได้มากขึ้น จะเป็นส่วนที่สามารถควบคุมเสียงเปียโนได้เลยครับ ซึ่งจะมีอยู่ด้วยกัน 3 ส่วน คือ

• คันเหยียบอันซ้าย มีไว้เพื่อลดความดังของเสียงเปียโนได้
• คันเหยียบอักลาง เมื่อเหยียยบแล้ว จะทำให้เสียงของตัวโน๊ตที่กดไว้ก่อนเหยียบเท่านั้น
• คันเหยียบอันขวา เป็นคันเหยียบที่ถูกใช้บ่อย มีไว้เพื่อลากเสียงของโน๊ตให้ยาวขึ้น

สรุป

นี่จะเป็น ส่วนประกอบเปียโน ส่วนต่างๆ จะมีความสำคัญต่อเปียโนอย่างมาก ด้วยในแต่ละส่วนประกอบของเปียโนจะทำงานร่วมกัน หากมีส่วนใดส่วนหนึ่งเสียหาย และชำรุด อาจทำให้เสียงเปียโนผิดเพี้ยนไปจากเสียงปกติ หรือไม่มีเสียงให้ได้ยินเลย ดังนั้นสามารถบอกได้ว่า " ทุกส่วนประกอบของเปียโนจะมีความสำคัญไม่น้อยกันเลยครับ " เราสามารถหลีกเลี่ยงที่จะเกิดความเสียหายต่อส่วนประกอบต่างๆ ของเปียโนได้โดย การดูแลรักษา และระมัดระวังสิ่งที่ทำให้เกิดความเสียหายต่อเปียโนของเราครับ