ปัญหาที่พบบ่อย อาการเปียโนคีย์จม คีย์ค้าง ! เสียงไม่ออก สาเหตุเกิดจากอะไร ? พร้อมวิธีแก้ไขเบื้องต้น

1.1 อากาศชื้นมาก

กลไกภายในของเปียโนส่วนใหญ่ทำจากไม้ หากควบคุมอุณหภูมิ และความชื้นภายในห้องไม่ดี หรือตั้งเปียโนในตำแหน่งที่ใกล้กับความชื้น อาจทำให้ชิ้นส่วนภายในบวม จนคีย์เปียโนขยับไม่ได้

1.2 มีสิ่งแปลกปลอมติดค้าง

ไม่ว่าจะเป็นแกรนด์เปียโน อัพไรท์เปียโน หรือเปียโนไฟฟ้า คีย์ค้าง อาจเกิดจากการที่มีเศษอาหาร, ฝุ่นละอองสะสม, ปลอกปากกา หรือสิ่งของชิ้นเล็ก ๆ ตกค้างอยู่ระหว่างลิ่มนิ้ว

1.3 Action เปียกน้ำ

Action เป็นกลไกหลักที่ทำให้เกิดเสียง หากเปียกน้ำจากเครื่องดื่มที่นำไปวางด้านบน, จากไอน้ำสะสม หรือจะด้วยสาเหตุใด มีความเสี่ยงที่ทำให้เปียโนขึ้นรา จนชิ้นส่วนเสียหาย ส่งผลให้คีย์จม คีย์ค้างได้

1.4 ขาดการบำรุงรักษา 

เปียโนที่ใช้งานตลอด แต่ไม่ได้บำรุงรักษา หรือเปียโนที่ตั้งทิ้งไว้ไม่ได้เล่น อาจมีชิ้นส่วนที่เริ่มเสื่อมโทรม ซึ่งหากดูแลเปียโนต่อเนื่อง จะช่วยจำกัดความเสียหายและแก้ไขได้ทัน แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้เกิดปัญหาตามมา อย่างคีย์จมทั้งแถบหรือ Auction เสียสมดุล

1.5 ความเสื่อมตามอายุ

เปียโนไฟฟ้า คีย์ค้าง แกรนด์เปียโน คีย์จม เป็นเรื่องที่เกิดได้ตามอายุการใช้งาน เพราะชิ้นส่วนภายในเสื่อมสภาพ ทั้งไม้, สายโลหะ, พลาสติก, ผ้าสักหลาด อาจผุกร่อน, ฉีกขาด, เสียหาย จนกลายเป็นที่มาของปัญหาได้

2.1 คีย์เปียโนบวมขึ้น

คีย์เปียโนหรือลิ่มนิ้ว เป็นส่วนที่ทำจากไม้ หากถูกน้ำหรืออยู่ในบริเวณที่อากาศชื้นเป็นเวลานาน อาจทำให้คีย์บวมขึ้น จนจมค้างได้

2.2 สลักของ Hammer แน่น

อีกสาเหตุที่ทำให้เปียโนคีย์จมได้บ่อย คือผ้าสักหลาดที่หุ้มสลักของ Hammer ขยายตัว จากความชื้นและไอน้ำสะสม ทำให้ข้อต่อแน่น ขยับไม่ได้ จนคีย์ค้าง

2.3 สลัก Hammer Butt บวม

เป็นจุดหมุนที่สำคัญอีกตำแหน่ง ซึ่งถ้าหากชำรุดเสียหาย หรือผ้าสักหลาดหุ้มสลักบวม จะทำให้ Action ทั้งหมดของคีย์นั้นไม่ทำงาน

2.4 Jack Spring ชำรุด

Jack ของเปียโนทุกประเภท หากเกิดความเสียหาย เสื่อมสภาพ ไม่คืนตัว หรือขาด จะทำให้เปียโน คีย์ค้างแบบไม่ขยับเลย

2.5 สลักของ Balance Rail หลวม

นอกจากจะเป็นสาเหตุของคีย์เปียโนค้างแล้ว ยังส่งผลให้ Action ของคีย์นั้นเสียสมดุล อาจทำให้เสียหายอย่างรุนแรงได้เลย

2.6 Elbows แตกหัก

สำหรับ Spinet Piano จะมีความสูงน้อยกว่าอัพไรท์รุ่นอื่น ระบบ Action จึงอยู่ในตำแหน่งที่ต่ำกว่าคีย์ (Drop Actions) ทำให้เกิดปัญหาคีย์ค้างได้ง่ายกว่าปกติ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการที่ Elbow ชำรุด

2.7 Keyslip ขยายขึ้น

Keyslip หรือบริเวณขอบเปียโนที่อยู่ติดกับฝ่ามือนั้น หากมีความชื้นสะสม นอกจากจะทำให้เปียโนขึ้นราแล้ว ขอบไม้จะพองออก จนดันคีย์ให้แน่นขึ้น อาจทำให้คีย์จมค้าง จนขยับไม่ได้ทั้งแถบ Octave

3.1 หยอดน้ำมันหล่อลื่น

การหยอดน้ำมันหล่อลื่น อาจช่วยให้กระเดื่องคีย์ หรือข้อต่อต่าง ๆ ในชุด Action ขยับได้มากขึ้น ซึ่งอาจช่วยให้คีย์เปียโนขยับได้ดีขึ้น

3.2 ติดตั้ง Dampp-Chaser

ระบบ Piano Life Saver จะช่วยควบคุมความชื้นของเปียโน ให้มีระดับความชื้นสัมพัทธ์ต่ำกว่า 41% ซึ่งจะช่วยชะลอการเสื่อมสภาพ และยืดอายุการใช้งาน ให้เปียโนสามารถอยู่กับเราได้นานหลายสิบปี

3.3 เปิดโคมไฟส่อง Action

นอกจากการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญแล้ว สิ่งหนึ่งที่เราสามารถทำได้เบื้องต้น คือการเปิดฝาครอบเปียโนขึ้น แล้วนำโคมไฟมาส่องที่ชุด Action ของคีย์ที่มีปัญหา เพื่อช่วยเร่งกำจัดความชื้นอีกทางหนึ่ง

3.4 วางเปียโนห่างจากความชื้น

การวางตำแหน่งเปียโนในจุดที่ห่างจากความชื้น หรือแหล่งน้ำ จะช่วยลดปัญหาเปียโนขึ้นราได้ โดยเฉพาะบริเวณใกล้หน้าต่าง, ห้องน้ำ, ห้องครัว

3.5 ควบคุมอุณหภูมิภายในห้อง

จะเป็นเปียโนอัพไรท์, แกรนด์เปียโนมือสอง, เปียโนไฟฟ้า คีย์ค้าง เกิดได้จากการที่อุณหภูมิในห้องต่ำ หรืออากาศเย็นเกินไป ทำให้เกิดละอองไอน้ำ มีความชื้นสะสม จนเป็นสาเหตุของคีย์ค้าง คีย์จม คีย์ติดแน่น

3.6 ไม่วางอาหารบนเปียโน

พฤติกรรมสำคัญ ซึ่งเป็นสิ่งต้องห้ามสำหรับการใช้งานเปียโน คือการนำอาหารและเครื่องดื่มมาวางไว้บนเปียโน เพราะอาจทำให้น้ำหก น้ำซึม หรือมีเศษอาหารติดค้างในเปียโนได้

3.7 คลุมผ้าเปียโน

หากเป็นไปได้ ควรคลุมเปียโนทุกครั้งหลังเลิกใช้งาน เพื่อลดปัญหาสิ่งแปลกปลอม สิ่งสกปรก ที่อาจหลุดเข้าไปติดภายในเปียโน